Dachówka kojarzy się z pokryciem dachowym w kolorze czerwonym. Choć dachówki najczęściej mają barwę zbliżoną do czerwieni, to w naturalnej postaci ich barwa rozkłada się bardzo nierównomiernie i nie tylko całe pokrycie, ale nawet pojedyncza dachówka może mieć zróżnicowany wygląd. Różnorodność dachówek jest urokliwa, jednak nie zawsze trafia w gust wszystkich odbiorców. Dla oczekujących jednolitej barwy wytwarzane są dachówki angobowane.
Dlaczego warto stosować dachówki ceramiczne?
Rozwój inżynierii materiałowej i powstawanie coraz to nowych substancji wykorzystywanych w budownictwie, zarówno zaawansowanych kompozytów czy poszczególnych tworzyw, jak i doskonalszych metod wytwarzania wyrobów sprawia, że wznoszone budynki są coraz bardziej odporne na działanie czynników zewnętrznych, energooszczędne, a przy tym stosunkowo tanie w budowie i podczas całego okresu ich eksploatacji. Mimo coraz szerszego korzystania z innowacyjnych technik realizowania kolejnych etapów budowy zainteresowanie klasycznymi materiałami o długiej historii nie ulega widocznemu ograniczeniu. Tradycyjne technologie, surowce i wyroby takie jak drewno konstrukcyjne i wykończeniowe, kamień naturalny i cegła klinkierowa nadal są jednymi z chętniej wybieranych, zwłaszcza w przypadku obiektów reprezentacyjnych – rezydencji, siedzib instytucji, budynków publicznych i komercyjnych. Wśród materiałów pokryciowych taką rolę odgrywa dachówka ceramiczna – informuje przedstawiciel firmy Dachlux, która specjalizuje się w dostarczaniu pokryć dachowych.
Wykorzystywanie dachówek ceramicznych jest cechą charakterystyczną większości bardziej zaawansowanych technicznie cywilizacji i kultur. Pokrycia dachowe z suszonej albo wypalanej gliny wykorzystywano zarówno na Dalekim Wschodzie, jak i na terenie dzisiejszej Ameryki Łacińskiej. Obecna była również w bliskowschodniej kolebce cywilizacji od starożytnej Mezopotamii aż po Egipt. Na szeroką skalę wykorzystywano ją w Grecji oraz całym basenie Morza Śródziemnego w tym w starożytnym Rzymie. Z czasem charakterystyczna czerwona dachówka stała się nieodłącznym elementem kultury europejskiej, rozprzestrzeniając się na terenie całego kontynentu od Półwyspu Iberyjskiego po Europę Północną. Dachówki były wykorzystywane początkowo w obiektach sakralnych – klasztorach, kościołach i katedrach, z czasem zaczęły pojawiać się na budowlach obronnych i siedzibach władców, a następnie stały się typowym pokryciem dachowym dla miejskich kamienic, aż wreszcie zagościły na dachach domów bogatszych gospodarzy.
Co ciekawe, zmiany technologiczne nie spowodowały całkowitego odejścia od tego rodzaju pokrycia. Niezmiennie cieszy się ono wielkim zainteresowaniem, zarówno z uwagi na swój atrakcyjny wygląd, jak i legendarną, choć znajdującą potwierdzenie w faktach trwałość. Dachy wielu budynków wzniesionych na spokojniejszych terenach Zachodniej Europy pokryte dachówką ceramiczną przetrwały nawet 700 lat. Podczas wielu renowacji dachów historycznych wymieniane są jedynie poszczególne elementy czy fragmenty samej konstrukcji, natomiast większość dachówek zwykle nadaje się do dalszej eksploatacji. Do korzystania z klasycznych dachówek ceramicznych zachęca jednak nie tylko bardzo długi czas możliwego użytkowania, ale również walory estetyczne oraz pozostałe zalety.
W jaki sposób powstają dachówki angobowane?
Dachówki powstają z mieszanki gliny składającej się z drobnych iłów o różnym uziarnieniu, skaleni i kwarcu. Swoją barwę dachówka ceramiczna zawdzięcza obecności tlenków żelaza nadających jej kolor od jasnopomarańczowej po ciemnobrązową, w zależności od stopnia utlenienia i proporcji poszczególnych ich rodzajów. Rozdrobniona glina jest mieszana, sezonowana, a następnie łączona z dodatkami takimi jak m.in. melafir czy piasek kwarcowy oraz wodą, po czym formowana w określony uzależniony od typu produkowanej dachówki kształt. Do dziś wytwarza się zarówno klasyczną „karpiówkę” czy holenderską „esówkę”, jak i opracowane współcześnie rodzaje dachówek zakładkowych od inspirowanych tradycyjnymi kształtami i proporcjami po nowoczesne dachówki płaskie. Po uformowaniu dachówki są wypalane – za pierwszym razem umieszcza się je w piecu nagrzanym do temperatury około 600°C, a za drugim do ponad 1000°C. W efekcie uzyskuje się trwałą strukturę ceramiczną, która charakteryzuje się dobrą wytrzymałością mechaniczną, znikomą nasiąkliwością oraz odpornością na działanie promieniowania UV i zmianę zabarwienia.
Ważną cechą dachówki wytwarzanej w ten sposób jest jej nierównomierne wybarwienie. Wynika ono z różnych ilości i rodzajów barwnika znajdujących się w poszczególnych partiach materiału. Mimo starannego rozdrabniania i mieszania efekt ten utrzymuje się stale, ponieważ nie istnieje możliwość ujednolicenia proporcji składników tworzących konkretne złoże gliny. Ponieważ brak jednolitego zabawienia jest przez wielu uważany za wadę, poza dachówkami naturalnymi produkowane są odmiany, które niwelują różnorodność kolorystyczną przez nanoszenie na materiał dodatkowych powłok. Najstarszą metodą barwienia dachówki jest proces glazurowania. W jego ramach na gotowy półprodukt nakładane jest rozpuszczone szkliwo wytwarzane z podgrzewanego krzemu, do którego dodaje się w odpowiednich proporcjach przygotowane wcześniej barwniki. W efekcie dachówka pokryta jest szklistą powłoką, która nie tylko nadaje wybrany kolor, ale również dodatkowo zabezpiecza powierzchnię.
Barwienie dachówek jest możliwe również dzięki procesowi angobowania. W tym przypadku na przygotowaną wcześniej dachówkę jest nakładana warstwa składająca się z mieszanki glinki oraz odpowiednio dobranych barwników. Daje to możliwość uzyskania równomiernie rozłożonych barw i ujednolicenia całej partii materiału. Jednocześnie dzięki angobowaniu można produkować dachówkę w niemal dowolnym kolorze. Zapewnia to znacznie szerszą paletę kolorystyczną daleko wykraczającą poza klasyczne odmiany czerwieni od bardzo jasnej po głęboki brąz. Dachówki angobowane można spotkać w różnych odcieniach modnych szarości, kolorze czarnym, a także zielonym, niebieskim czy nawet różnych odcieniach żółci, choć tego rodzaju barwy są stosunkowo rzadko wykorzystywane i nie wszyscy producenci mają je w swojej ofercie.
Zalety dachówek angobowanych
Stosowanie dachówek angobowanych to jednak nie tylko jednolite wybarwienie, ale również inne korzyści związane z walorami użytkowymi materiału. Proces angobowania nie zamyka wszystkich naturalnych porów dachówki, sprawia jednak, że staje się ona bardziej gładka, a zarazem mniej nasiąkliwa. Oznacza to, że powierzchnia dachówki angobowanej jest bardziej odporna na zabrudzenia, ponieważ zanieczyszczenia nie wnikają w głąb struktury dachówki, a jednocześnie znaczna ich część jest po prostu wymywana przez padający deszcz. Co równie ważne, większa gładkość oznacza, że na materiale gromadzi się mniejsza ilość wilgotnej ziemi. W związku z tym dachówka w znacznie wolniejszym tempie poddaje się korozji biologicznej, czyli procesowi pokrywania się mchem i porostami lub glonami.
Wybór dachówki angobowanej oznacza więc wzmocnioną ochronę przed zabrudzeniami i znacznie rzadszą konieczność mycia dachu. Choć pod tym względem dachówka angobowana ustępuje dachówce glazurowanej, to poza miejscami szczególnie narażonymi na kontakt z opadającymi z drzew liśćmi i igłami, dużą wilgotnością np. w pobliżu rzek, jezior czy terenów podmokłych sprawdzi się ona znakomicie. Warto pamiętać, że choć dachówka angobowana jest droższa od klasycznej dachówki naturalnej, to jej cena jest niższa od tej, która została poddana glazurowaniu.
Dachówka angobowana poza zwiększoną odpornością na zabrudzenia i korozję biologiczną ma wszystkie cechy charakterystyczne dla każdego typu dachówki ceramicznej. Zapewnia znakomitą odporność pokrycia na bardzo silne wiatry, które łatwo mogłyby uszkodzić poszycie innego rodzaju. Jest to możliwe dzięki tzw. klawiszowaniu, czyli lekkiemu unoszeniu dachówek przez siłę ssącą wiatru, co zaburza przepływ powietrza i prowadzi do wyrównania ciśnienia. Dachówki ceramiczne są też wytrzymałe na działanie wody oraz łatwe w konserwacji – dach łatwo umyć korzystając z powszechnie dostępnych myjek ciśnieniowych. Niektóre właściwości dachówek angobowanych są jednak unikalne. W przypadku tej techniki można uzyskać powierzchnię o cieniowanych barwach, co podkreśla ukształtowanie ich struktury i daje ciekawy efekt dekoracyjny. Angoba może też być nałożona tak, by zewnętrzna warstwa dachówki stała się matowa albo zyskała delikatny połysk, choć nie tak intensywny, jak przy glazurowaniu.